Nowoczesne technologie w służbie zdrowia i środowiska. Jak wygląda unieszkodliwianie odpadów medycznych w Polsce?

Wzrost liczby procedur medycznych, starzejące się społeczeństwo oraz doświadczenia związane z pandemią COVID-19 potwierdzają strategiczne znaczenie efektywnego i bezpiecznego systemu unieszkodliwiania odpadów medycznych. Takie wnioski płyną z raportu przygotowanego na zlecenie firmy EMKA S.A., Diagnoza branży odpadów medycznych i weterynaryjnych w Polsce z 2024 roku. Polska branża, choć restrykcyjnie regulowana, dynamicznie się rozwija, wdrażając zaawansowane technologie, które pozwalają łączyć skuteczność operacyjną z troską o środowisko naturalne i realizacją założeń gospodarki o obiegu zamkniętym.

Jak wygląda unieszkodliwianie odpadów medycznych w Polsce?

Odpady medyczne, szczególnie zakaźne, stanowią poważne zagrożenie zarówno dla zdrowia publicznego, jak i środowiska. W Polsce jedyną dopuszczalną metodą unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych jest proces D10, czyli spalanie w temperaturze co najmniej 1100°C.

– Jesteśmy jedynym krajem w Unii Europejskiej o tak restrykcyjnych przepisach dotyczących przetwarzania odpadów medycznych. Natomiast tak rygorystyczne podejście gwarantuje skuteczność i bezpieczeństwo, a także chroni środowisko. Warto wiedzieć, że spalanie zapewnia dziesięciokrotną redukcję objętości odpadów, co jest również efektywne, bo przyczynia się do zmniejszenia potrzeby ich składowania. Metody stosowane w innych państwach, takie jak autoklawowanie, piroliza czy parowanie nie są tak samo skuteczne i bezpieczne – mówi Małgorzata Rdest, wiceprezes EMKA S.A.

Pomimo rosnącego zapotrzebowania na bezpieczne i efektywne zarządzanie odpadami medycznymi i weterynaryjnymi, Polska nadal zmaga się z ograniczoną dostępnością nowoczesnych zakładów do ich unieszkodliwiania. Obecnie w naszym kraju funkcjonuje zaledwie ponad 20 instalacji do przetwarzania tego typu odpadów. W porównaniu do państw takich jak Niemcy, Norwegia czy Szwecja, nasze zasoby są o wiele mniejsze i na niższym poziomie.

Odpady medyczne to kaloryczny surowiec

Patrząc na kraje Europy Zachodniej, rynek gospodarowania odpadami medycznymi i weterynaryjnymi w Polsce jest perspektywiczny, zwłaszcza w kontekście produkcji energii odnawialnej. Dzięki zaawansowanym technologiom termicznego unieszkodliwiania odpadów, nie są one już problemem, ale stają się cennym surowcem energetycznym.

– Obecnie odpady powinny być traktowane jako paliwo i surowiec, a nie śmieci. Należy pamiętać, że mają one wysoką kaloryczność, porównywalną nawet do węgla brunatnego. Dzięki nowym technologiom możliwe jest ich efektywne spalanie przy jednoczesnym odzysku energii. Doskonałym przykładem jest tutaj Szwecja, która importuje odpady z innych państw w celu przekształcenia ich właśnie w energię. Co więcej kraj ten osiąga wysokie oszczędności i generuje dochody z handlu emisjami. Wykorzystanie odpadów jako paliwa zmniejsza też zależność od tradycyjnych źródeł energii i wspiera ochronę środowiska. Zakłady odzysku energii z odpadów należą do najbezpieczniejszych dla środowiska, ponieważ spełniają znacznie bardziej rygorystyczne normy niż domy jednorodzinne, kotłownie miejskie czy elektrociepłownie. Osoby zainteresowane ich działaniem mogą odwiedzić nowoczesne instalacje w Kędzierzynie-Koźlu lub Redzikowie.– podkreśla Małgorzata Rdest z EMKA S.A.

Polska branża unieszkodliwiania odpadów medycznych dynamicznie się rozwija, odpowiadając na bieżące wyzwania. Wdrażane są nowoczesne technologie umożliwiające odzysk energii i zapewniające neutralność środowiskową. Mamy już przykłady zagospodarowania energii z unieszkodliwiania odpadów medycznych, którymi warto się chwalić. Nowoczesny zakład w Bydgoszczy wykorzystuje taką energię m.in. do ogrzania basenu w Centrum Onkologii i klimatyzowania tamtejszej placówki.
To dowód na to, że inwestycje w technologie odzysku mogą realnie wspierać lokalne społeczności i infrastrukturę publiczną, przynosząc korzyści wykraczające poza samą gospodarkę odpadami.